W Przedszkolu Akademia Skrzatów pracujemy w oparciu o Pedagogikę Planu Daltońskiego. Polega ona na metodzie indywidualnej pracy dzieci, opiera się na trzech głównych zasadach, które zawsze były nam bliskie w naszej codziennej pracy:
- nauka odpowiedzialności/wolności
- nauka samodzielności
- nauka współpracy
Plan daltoński zyskał popularność, dlatego, że umożliwia dostosowanie tempa nauki do rzeczywistych możliwości ucznia, wdraża dziecko do polegania na sobie, budzi inicjatywę i samodzielność dzieci zarówno w działaniu jak i myśleniu, wyrabia poczucie odpowiedzialności za wykonanie podjętego zadania, zmusza do poszukiwania najlepszych i najprostszych metod pracy.
Od początku istnienia naszej placówki stawiamy na indywidualne podejście do dziecka. Stąd też, zasady Planu Daltońskiego są nam bliskie i mimo, że wcześniej nie nazwane wprost przejawiały się w naszej codziennej pracy z grupą.
Trzy główne zasady Planu Daltońskiego:
- Odpowiedzialność/wolność:
Granice są potrzebne, ponieważ w szczególności małe dzieci potrzebują więcej treningu niż te starsze. Oczywiście jest różnica w sposobie, jakim dzieci radzą sobie z daną swobodą. Nauczyciele muszą to przemyśleć. Czasami zastanawiasz się czy ten system nie sprawił, że dzieci mają zbyt lekkie życie. Ogólnie mówiąc celem tego systemu jest nauczyć dzieci dobrze używać swobody i odpowiedzialności. Kiedy ćwiczenie staje się zbyt trudne dla konkretnego dziecka by mogłoby uporać się z nim sam, nauczyciel służy pomocą. Powszechnie wiadomo, że wszystko, do czego dochodzimy sami jest łatwiejsze w zapamiętaniu niż większość lekcji prowadzonych przez nauczyciela. Nadmierne tłumaczenie powoduje utratę inicjatywy u dziecka. By umożliwić organizację Daltona przejrzystą wizualizujemy proces. Poczucie odpowiedzialności będzie stymulowane wtedy, gdy dzieci będą mogły planować i ukończyć ich pracę z pewną administracją. Aby ułatwić realizacje tej zasady wprowadza się wizualizacje – dni tygodnia (poniedziałek kolor czerwony, wtorek niebieski, środa -pomarańczowa, czwartek-zielony, piątek -żółty), wizualizacje pór roku i kalendarza urodzin dzieci, wizualizację planu dnia, czasu (daltoński zegar), wizualizację współpracy, obecności dzieci w przedszkolu. - Samodzielność:
w Planie Daltońskim oznacza, ze dzieci same muszą znajdować rozwiązania, rozwiązywać problemy i same wykonywać zadania. Samodzielna praca bardzo dobrze działa na motywację. Dzieci z chęcią podejmują działania wymagające ich aktywności Samodzielność stanowi także ważny czynnik dydaktyczno – organizacyjny. Gdy dzieci pracuj samodzielnie, mogą to robić na swoim własnym poziomie. Ponadto nauczyciel ma więcej czasu by pomóc tym dzieciom, które tej pomocy potrzebują.
Chęć brania odpowiedzialności i podejmowania inicjatyw jest naturalną potrzebą dziecka i można ją zaobserwować w różnych grupach wiekowych, chociaż jest ściśle związana wiekiem oraz poziomem rozwoju intelektualnego dziecka. Tu wprowadziliśmy dyżury tygodniowe – Strażnik łazienki, Bohater samotnych zabawek, Przyjaciel książek, Mistrz czystych stolików, Prawa ręka (asystent nauczycielki, który odpowiada za pozostałych dyżurnych, podejmuje próby rozwiązywania problemów codziennych w grupie, jeśli się to nie uda dopiero wtedy wkracza osoba dorosła. Prawa ręka pilnuje także czasu i ustala, kiedy jest pora na sprzątanie zabawek i przygotowania do posiłków czy zajęć) Dzieci bardzo chętni podejmują te zadania. Czują się ważne i docenione, gdy mogą pełnić, którąś z wyżej wymienionych funkcji. Jest to dla nich nagroda, ale jednocześnie odpowiedzialność. - Współpraca:
w koncepcji edukacji daltońskiej rozpatruje się w dwojaki sposób: jako „współpracę wychowawczą” – niosącą ze sobą wartości w zakresie edukacji społecznej, której najważniejszym pojęciem jest szacunek oraz „współpracę dydaktyczną”. W ramach współpracy dydaktycznej nauczyciel organizuje dwie formy współpracy: grupy współpracujące i grupy wzajemnej pomocy. W przypadku grup wzajemnej pomocy dzieci otrzymują zadanie do samodzielnego wykonania, przy czym każde dziecko w razie potrzeby może poprosić kolegę o wyjaśnienie, jeśli czegoś nie rozumie. Każde dziecko stara się nie przeszkadzać innemu i pomaga mu gdy to jest konieczne. Tak rozumiana współpraca stanowi przeciwieństwo konkurencji i rywalizacji. Natomiast w grupach współpracujących, na poziomie edukacji przedszkolnej, dzieci otrzymują zadanie do wykonania w parach. Zasadą jest, że każdego ranka dzieci wybierają jakąś aktywność, wykonywaną razem ze swoim „kolegą z pary”. Na tablicy zadań określa się, co tego ranka będą robić razem. Wspólnie dokonują wyboru, co oznacza, ze musi między nimi dojść do komunikacji, która stanowi podstawę współpracy. Cel uczenia się przez współpracę jest taki, by dzieci nabierały umiejętności współpracy z każdym, a nie tylko z najbliższymi kolegami.
Edukacja daltońska przede wszystkim umożliwia dzieciom:
- swobodę w wykonywaniu działań
- naukę odpowiedzialności za siebie i za innych
- zapewnienie realizacji działań we własnym tempie i czasie
- możliwość włączenia w różnego rodzaje aktywności jednocześnie
- naukę respektowania innych
- naukę umiejętności oceniania swojej pracy i współpracy z innymi)